Στο τραπέζι των συζητήσεων του Κ. Χατζηδάκη με τον επικεφαλής του ESM Π. Γκραμένια η πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του πρώτου μνημονίου.
Το «σκληρό μαξιλάρι» των 15,6 δισ. ευρώ σχεδιάζει να αξιοποιήσει το ελληνικό Δημόσιο, αφού λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕSM), προκειμένου να αποπληρωθούν πρόωρα δάνεια του πρώτου μνημονίου τα επόμενα έτη. Στόχος είναι να μειωθεί το δημόσιο χρέος σε απόλυτο ποσό και να ελαφρυνθεί η χώρα από τον εξωτερικό δανεισμό, που αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης. Η μείωση του χρέους τόσο ως ποσοστό του ΑΕΠ όσο και σε απόλυτα μεγέθη και κατ' επέκταση ο περιορισμός του κόστους εξυπηρέτησής του μειώνουν αντίστοιχα τις δαπάνες του Προϋπολογισμού για τόκους και απελευθερώνουν πόρους για την ανάπτυξη.
Ακόμη πιο σημαντική είναι η βελτίωση του προφίλ του ελληνικού χρέους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και -σε συνδυασμό με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας- η περαιτέρω βελτίωση των όρων δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου από τις διεθνείς αγορές. Ταυτόχρονα, θα ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των αγορών στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, σε μια περίοδο ευνοϊκή για τη χώρα μετά την ανάκτηση της πολυπόθητης επενδυτικής βαθμίδας. Η κυβέρνηση σχεδιάζει φέτος την πρόωρη αποπληρωμή έως και 5 δισ. ευρώ από τα δάνεια διάσωσης προς τις χώρες της ευρωζώνης, τα οποία αφορούν τις δόσεις του 2026 και 2027, καθώς και την πρόωρη αποπληρωμή ετήσιων δόσεων, αρχής γενομένης από το 2026. Σημειώνεται ότι στις 15 Δεκεμβρίου 2023 η χώρα μας προχώρησε στην πρόωρη εξόφληση δανείων του Greek Loan Facility, συνολικού ύψους 5,29 δισ. ευρώ, που έληγαν το 2024 και το 2025. Πρόκειται για δάνεια που δόθηκαν στη χώρα μας στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος, το οποίο συμφωνήθηκε τον Μάιο του 2010, και περιελάμβανε διμερή δάνεια από τις χώρες της ευρωζώνης ύψους 52,9 δισ. ευρώ με διάρκεια αποπληρωμής έως το 2040 και με επιτόκιο Euribor 3 μηνών + 0,5%, γεγονός που τα καθιστά ακριβά.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το οικονομικό επιτελείο, του οποίου ηγείται ο Κωστής Χατζηδάκης, βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την ηγεσία του ΕSM, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στην Ελλάδα να κάνει χρήση μέρους των ταμειακών της διαθεσίμων, ύψους 15,6 δισ. ευρώ, για την αποπληρωμή του χρέους. Υπενθυμίζεται ότι το ποσό είχε λάβει η χώρα από τον ESM (με βάση τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί τον Ιούνιο του 2018) ως εγγύηση προς τις αγορές ότι θα καταφέρει να αποπληρώσει δάνεια του ιδιωτικού τομέα. Δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει ανακτήσει πλέον την επενδυτική βαθμίδα, αυτό που διαπραγματεύεται είναι να ανάψει το «πράσινο φως» ο ESM για την αξιοποίηση των 15,6 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή ελληνικού χρέους.
Παράλληλα, ο ΟΔΔΗΧ σχεδιάζει δύο ακόμα κινήσεις: τη μείωση του δανεισμού σε έντοκα γραμμάτια και την πρόωρη αποπληρωμή ομολόγων που βρίσκονται κοντά στη λήξη τους. Πιο αναλυτικά:
1. Μείωση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού μέσω των εντόκων γραμματίων του ελληνικού Δημοσίου, ώστε να επιμηκυνθεί η μέση διάρκεια αποπληρωμής του χρέους, που σήμερα είναι τα 17,7 χρόνια. Το σχέδιο είναι σε εξέλιξη από τις αρχές του έτους, καθώς προγραμματίζεται μια πρώτη μείωση της τάξης του 20%. Στόχος είναι το απόθεμα των εντόκων γραμματίων από 11,5 δισ. ευρώ το 2023 να μειωθεί στα 8 με 9 δισ. ευρώ το 2024.
2. Πρόωρη αποπληρωμή παλαιών ομολόγων του Δημοσίου και αντικατάστασή τους με νέες εκδόσεις. Ο ΟΔΔΗΧ έχει προχωρήσει σε επανεκδόσεις πενταετών και δεκαπενταετών ομολόγων το πρώτο τετράμηνο του 2024, οπότε αντλήθηκαν μικρότερα ποσά, με επίσης ιδιαίτερα ικανοποιητική ανταπόκριση της ζήτησης από την αγορά. Πρόκειται για μια στρατηγική που ξεκίνησε την περσινή χρονιά και θα συνεχίσει να ακολουθεί το ελληνικό Δημόσιο, καθώς οι νέοι τίτλοι είναι πιο ελκυστικοί για τους επενδυτές και βοηθούν στη συμμετοχή τους στις εκδόσεις.
Το σχέδιο του ΟΔΔΗΧ
Ο ΟΔΔΗΧ, με βάση τη στρατηγική του 2024, προσβλέπει στην άντληση ποσών έως 10 δισ. ευρώ από τις διεθνείς αγορές από την έκδοση νέων ομολόγων. Οι εκδόσεις αυτές εκτιμάται ότι θα μειώσουν την εξάρτηση από τα έντοκα κρατικά ομόλογα κατά περίπου 2 δισ. ευρώ. Aπό τις δανειακές ανάγκες, τα 10 δισ. ευρώ θα καλυφθούν με εκδόσεις ομολόγων, τα 4,1 δισ. ευρώ θα προέλθουν από άλλες πηγές, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το NGEU, τα 1,6 δισ. ευρώ θα προέλθουν από την πώληση μετοχών και άλλων περιουσιακών στοιχείων και τα υπόλοιπα από τα ρευστά διαθέσιμα του Δημοσίου. Επίσης, στον σχεδιασμό εντάσσεται και η μείωση του ανεξόφλητου υπολοίπου των 45 δισ. ευρώ σε έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου κατά 2-3 δισ. ευρώ. Οι δανειακές ανάγκες του Δημοσίου αφορούν 5,463 δισ. ευρώ για την αναχρηματοδότηση ομολόγων που λήγουν, 4,8 δισ. ευρώ για αποπληρωμή τόκων και άλλων επιμέρους υποχρεώσεων, 12 δισ. ευρώ για την οριστική εξόφληση εντόκων γραμματίων και 3,589 δισ. ευρώ για ανάγκες ρευστότητας σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους του 2024, ενώ από το σύνολο των αναγκών αφαιρούνται 6,9 δισ. ευρώ λόγω των εκτιμήσεων για το πρωτογενές πλεόνασμα. Υπενθυμίζεται ότι το 2024 θα είναι μια χρονιά άνετης διαχείρισης των χρηματοδοτικών αναγκών του Δημοσίου, καθώς προβλέπεται ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα αυξηθεί από 1,1% σε 2,1%.